مسجد رنگونیها در سال ۱۳۰۰هجری شمسی در جنوب غربی پالایشگاه آبادان و در کنار اروند رود و نقطه صفر مرزی همجوار با کشور عراق ساخته شده است.
این مسجد با تقاضای عدهای از مسلمانان سنی مذهب شبه قاره هند که عمدتا مهاجرانی از اهالی رنگون پایتخت میانمار بوده و در پالایشگاه نفت آبادان مشغول به کار بودهاند احداث شده و به همین دلیل نام مسجد رنگونیها گفته میشود.
یکی از نکات قابل تامل در این بنا سازه سقف آن است که ترکیبی است متشکل از لولههای نفت، ریل راه آهن و آرماتور که در لولههای نفت نقش تیرهای اصلی و ریلها نقش تیرهای فرعی را بازی میکنند.
یکپارچگی و هماهنگی سازه در مقابل تحمل تیرها بسیار شگفتانگیز است به طوری که پس از اصابت خمپاره به سقف شبستان به جز ایجاد یک سوراخ حدود ۷۰ سانتیمتری در مرکز آن و یک سری ترک در تیزه قوسها آسیب جدی دیگری به سازه وارد نشده و بنا هم چنان استوار و پابرجا باقی مانده است.
تزیینات مسجد رنگونیها شباهت زیادی به گچبری برهشته دارند با این تفاوت که با سیمان انجام گرفته و در واقع سیمانبری میباشند. جالب توجه است که در بین تزیینات از آینه استفاده شده است در حالی که در معماری ایران از آینهکاری در تزیینات کاخها ، مقابر و امامزاده ها استفاده میشود. مسجد رنگونیها از لحاظ معماری سبک ساختمان مشابه معبدهای هند و و برگرفته از معماری آن منطقه است و دارای چهار گنبد کوچک و دو مناره است.
نمای بیرونی مسجد با سیمان و به سبک خاصی تزیین شده که در این سبک از نقش و نگارههای برجسته و با رنگهای متنوعی استفاده شده است و بنای مسجد نیز آجری با ملات آهک و از گل محکم است.
گفته میشود بعضی از مصالح ساختمانی، خاصه رنگهای به کار رفته اولیه در نقش و نگارهها، از هندوستان تامین شده است.نکته قابل توجه ساخت دو تونل هوا در زیر ساختمان مسجد برای جلوگیری از نفوذ رطوبت زمین به پایههای مسجد میباشد.
یکی از ویژگیهای بارز مسجد محراب گلگونهای است که به شیوه خاصی ایجاد شده محراب در میان انبوهی از اشکال هندسی و نقوش اسلیمی تزیین شده،رنگهای گوناگون و طرحهای نقش بسته بر دیوارهای محراب نمادی از بهشت برین است.
مسجد رنگونیها محل عبادت عموم مسلمانان اهل سنت آبادان و مهاجران شبه قاره هند، پاکستانیها، ایرانیان بلوچ و هم چنین برخی از شیعیان بوده است که علاوه بر نمازهای روزانه نمازهای جمعه، عید فطر و عید قربان و مراسم جشن مبعث پیامبر (ص) با حضور پر شور مردم در این مسجد برگزارمیشد. هم چنین محل آموزش قرآن به کودکان و نوجوانان نیز بوده است.
این بنای تاریخی در تاریخ ۹ فروردین ماه ۱۳۷۸ به شماره ۲۲۸۹ به عنوان یکی از آثار ملی در فهرست آثار تاریخی کشور به ثبت رسید.