اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی اهواز

آرامگاه یعقوب لیث

محل آرامگاه یعقوب لیث بطور قطعی مشخص نیست. آرامگاه شاه ابوالقاسم در روستای شاه ابوالقاسم (شاه‌آباد) در ده کیلومتری جاده دزفول به شوشتر محلی است که برخی احتمال داده اند آرامگاه یعقوب لیث صفاری باشد.

در کنار این آرامگاه خرابه هایی وجود دارد که برخی احتمال داده اند بازمانده‌های شهر گندی شاپور باشد. تعلق این آرامگاه به یعقوب لیث از سوی برخی نیز رد شده است. گنبد بلند مضرس (دندانه دار) سفید رنگ و جلال عمارت بقعه از دور کاملاً جلوه‌گر است.

در اطراف بقعه، قبرستان وسیعی است که در آن وجود سنگ قبرهای قدیمی، نشانگر تاریخ این بنا می‌باشد.

پیشینه تاریخی

کمتر از ۴۰۰ سال پیش فتحعلیخان حاکم شوشتر در دوره صفوی برای بزرگداشت عارفی به نام شاه ابوالقاسم یکی از مریدان شیخ اسماعیل قصری ساختمانی بر قبر او ساخت.

مطرح شدن احتمال تعلق آرامگاه به یعقوب لیث از آن جا ناشی می شود که در سال ۱۳۱۶ محمدعلی مرتضوی یکی از منسوبان محمدعلی امام شوشتری در محل بقعه این عارف کتیبه ای مشاهده کرد که بر آن ابیاتی منسوب به یعقوب لیث حک شده بود، بنابر این محتمل دانست که این بنا آرامگاه یعقوب لیث باشد و چون یعقوب در جندی شاپور وفات یافته بود، محتمل دانست که جندی شاپور نیز می‌بایست در محل روستای شاه ابوالقاسم مابین شوشتر و دزفول واقع شده باشد.

برخی منابع این فرضیه را مبنا قرار داده اند. شعر روی کتیبه به شرح زیر است:

بگرفتم از خراسان تا مُلک پارس یکسر

ملـک عـراق از من هرگــز نبود رسته

بـدرود یـاد گیتی بانــوی نــوبهاران

یعقوب لیث گویی در آن نبد نشسته

دکتر احمد خامه یار پژوهشگر مزارهای اسلامی و دکتر محمدزمان خدایی پژوهشگر باستانشناسی فرضیه محمدعلی امام شوشتری را رد کرده اند.

محمدزمان خدایی معتقد است که با توجه به این که شیخ ابوالقاسم ۳۰۰ سال بعد از فوت یعقوب وفات یافته و بقعه او ۸۰۰ سال بعد از فوت یعقوب توسط فتحعلی‌خان حاکم شوشتر ساخته شده و همچنین با توجه به جنس سنگ، این کتیبه نمی‌تواند به مدت یازده قرن از زمان فوت یعقوب به جا مانده و نشانه ای از مقبره یعقوب لیث و شهر گندی‌شاپور باشد. وی همچنین دلایل جغرافیایی در رد فرضیه امام شوشتری برمی‌شمرد.

علاوه بر روستای شاه‌ابوالقاسم دزفول برخی نیز حوالی شوشتر، شوش و اهواز کنونی را محل احتمالی شهر جندی شاپور معرفی کرده اند. این احتمالات نیز با نقدهایی روبرو شده اند و از سوی برخی دیگر رد شده اند.

معماری بنا

این بنا از یک ورودی برخوردار است و سطح داخلی آرامگاه را از سطح بیرونی آن جدا می‌کند. سازه اصلی بنا خشت خام است و نقوش برجسته و ملات گچ و خاک دارد. سازه اصلی بنا خشت خام است و نقوش برجسته و ملات گچ و خاک دارد.

تخریب

در تاریخ ۲۰ مرداد سال ۱۳۹۸ دیوارِ ضلع جنوبی این آرامگاه در حین انجام عملیات مرمت و ساماندهی آرامگاه تخریب و دلیل آن اشتباه پیمانکار پروژه عنوان شد. به دنبال این اشتباه، پیمانکار پروژه تعویض شده است.

 

موقعیت مکانی (اینجا کلیک کنید)