اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی اهواز

قدمگاه اولیه امام رضا (ع) در ارجان بهبهان

 

مسجدی مدفون شده متعلق به اوایل دوره اسلامی که در متون و اسناد تاریخی از آن به عنوان "مسجد ارجان" یاد شده است توسط کاوشگران میراث فرهنگی در محوطه تاریخی ارجان بهبهان از دل خاک بیرون آمد. شهر ارجان محوطه بسیار مهمی است که در دشت ارجان قرار گرفته و از دوره عیلام نو در آن استقرار انسان وجود داشته است.   

در عکسهای هوایی و تصاویر ماهوارهای تهیه شده از این منطقه، طرح یک مسجد دیده میشود. این در حالی است که بررسی متون تاریخی نیز وجود یک مسجد در این شهر را تایید میکند. 

دو ترانشه را در محل ایجاد که در یکی از ترانشهها، وضعیت حیاط مسجد و ارتباط آن با رواقهای پیرامونی مسجد را بررسی شد. خوشبختانه در این بررسی در وسط مسجد، فضای مربعی شکلی با دو ورودی به سمت شمال و جنوب به دست آمد که درون این فضای مربعی شکل، فضای مربعی شکل دیگری وجود دارد که هنوز ماهیت این سازه مشخص نیست.

در ادامه، ترانشه ایجاد شده به سمت غرب گسترش یافت  که در نتیجه آن، پای ستونهایی از جنس سنگ و ملات گچ که رواق مسجد را تشکیل میدهند.  این نوع ساختار معماری را خاص دوره اسلامی است . چالههایی که در عکسهای هوایی بر سطح زمین مشخص هستند، جای ستونهایی است که در دورههای بعدی غارت شدهاند. 

آن چیزی که از مسجد در حال حاضر مشخص است، رواق غربی است که  بخشی از این رواق  مورد کاوش قرار گرفت. در جبهه شرقی این حیاط نیز  شبستانی وجود دارد که در آن جا نیز همین چالهها وجود دارند که باتوجه به کاوشها همگی این چالهها ستون هستند. 

این مساجد جزو مساجد قرون اول و دوم هستند که طراحی آنها به سبک خراسانی است و به مساجد چهل ستونی مشهور هستند و تراکم این ستونها به دلیل همین سبک و شیوه است که برای ایجاد سقف طراحی شدهاند.   

سفالهایی نیز که در کاوشهای این منطقه به دست آمده، مربوط به قرنهای دوم تا سوم هجری هستند چراکه عمده آنها شاخصههای اواخر قرن اول و دوم تا سوم هجری را دارا هستند. بنابراین در پایان فصل اول کاوش میتوان به صورت نسبی تخمین زد که این مسجد دست کم مربوط به اوایل دوره اسلامی (قرن دوم تا سوم هجری) است. 

 

 

موقعیت مکانی (اینجا کلیک کنید)