بحران بدهی، نرخ تورم و افزایش نرخ بهره به‌منظور مهار تورم، شاید به‌جرئت از مهم‌ترین موضوعات اقتصادی در سال ۲۰۲۳ بوده باشند، موضوعاتی که سرتاسر جهان را تحت تأثیر خود قراردادند.

اقتصاد جهانی در ابتدای سال ۲۰۲۳ نشانه‌هایی از انعطاف‌پذیری از خود نشان داد، زیرا کمپین‌های بانک مرکزی برای مهار تورم شروع به نتیجه دادن کرد و چین محدودیت‌های همه‌گیری را کنار گذاشت. تقریباً همه‌چیز برخلاف پیش‌بینی‌های کارشناسان اقتصادی پیش رفت؛ از رشد اقتصاد چین که خلاف انتظار به‌کندی پیش رفت، تا عدم وقوع رکود اقتصادی در آمریکا.

بهبود نسبی اقتصادی در بیشتر مناطق جهان تا پایان سال ۲۰۳۳ ادامه یافت، افزایش قیمت‌ها پایدار بود و البته چشم‌انداز رشد اقتصادی ۵ سال آینده جهان تا سطحی بی‌سابقه کاهش یافت. باوجود چالش‌های مداوم، نشانه‌های پیشرفت تا اواسط سال غیرقابل‌انکار بود و احتمال فرود نرم در ماه‌های پایانی سال ۲۰۲۳ افزایش یافت. در سال ۲۰۲۳ چشم‌انداز رشد اقتصادی، نرخ‌های بهره و تأثیر هزینه‌های بالای وام بر مردم و کسب‌وکارها، تورم، بدهی، ارزهای دیجیتال و بازارهای بزرگ جهانی مانند نفت و طلا، از مهم‌ترین و تأثیرگذارترین موضوعات اقتصادی جهان بوده‌اند، تقریباً مانند همه‌سال‌های دیگر؛ و احتمالاً اهمیت این موضوعات در سال ۲۰۲۴ میلادی هم ادامه خواهد داشت.

۳۸٫۴  درصد

صندوق بین‌المللی پول: گویان، کشوری واقع در سواحل شمال شرقی آمریکای جنوبی، به‌عنوان یک نیروی اقتصادی مهم در حال ظهور است. براساس گزارش صندوق بین‌المللی پول تولید ناخالص داخلی واقعی این کشور با جمعیت ۸۰۰ .هزار نفر در تا اواخر سال ۲۰۲۳ حدود ۳۸٫۴ درصد رشد داشته است. هیچ کشور دیگری در سال ۲۰۲۳ چنین نرخ رشد بالایی از خود ثبت نکرده است. عامل اصلی این توسعه تولید نفت است.

در سال ۲۰۱۵، شرکت نفت و گاز ExxonMobil ذخایر نفتی قابل‌توجهی را در سواحل گویان کشف کرد. بلوک موسوم به استابروک دارای حجم کل تخمینی تا ۱۰ .میلیارد بشکه نفت است. این میدان‌ها نفتی نقش محوری در تشدید تنش‌های کنونی با ونزوئلا دارند، زیرا این کشور همسایه مدعی منطقه غرب رودخانه اسکیبو و درنتیجه بیشتر آب‌های سواحل گویان است.

۶۲٫۹۵۴ میلیارد دلار

فوربس: آمریکا با داشتن تولید ناخالص داخلی برابر ۶۲٫۹۵۴ میلیارد دلار توانست جایگاه خود را به‌عنوان بزرگ‌ترین اقتصاد و ثروتمندترین کشور جهان در سال ۲۰۲۳ حفظ کند؛ موقعیتی که از توانسته از سال ۱۹۶۰ آن را در اختیار خود داشته باشد. آمریکا از بازار مصرف قابل‌توجهی برخوردار است، نوآوری و روحیه کارآفرینی را تقویت می‌کند، زیرساخت انعطاف‌پذیری دارد و شرایط تجاری سودمندی را تجربه می‌کند. سرانه تولید ناخالص داخلی آمریکا در سال ۲۰۲۳ برابر ۸۰ هزار و ۴۱۰ دلار بوده و نرخ رشد سالانه تولید ناخالص داخلی این کشور ۱٫۶ درصد بوده است.

۷۴٫۴ درصد

یاهو فایننس: ماکائو، منطقه اداری ویژه چین در با ۷۴٫۴ درصد رشد اقتصادی در سال ۲۰۲۳ به تنها منطقه‌ای در جهان تبدیل‌شده است که از سریع‌ترین میزان رشد اقتصادی برخوردار است. این منطقه که سریع‌ترین اقتصاد در حال رشد جهان نام‌گرفته است به یک مرکز پر جنب‌وجوش برای تجارت و سرگرمی تبدیل‌شده است. رشد تولید ناخالص داخلی بیش از ۷۴ درصدی این منطقه عمدتاً ناشی از صنایعی مانند گردشگری، املاک و مستغلات است.

ابتکارات دولت چین برای تنوع بخشیدن به اقتصاد و تقویت مشارکت‌های بین‌المللی به رشد اقتصادی این منطقه کمک کرده است. سرانه تولید ناخالص داخلی در این منطقه در سال ۲۰۲۳ برابر ۵۴ هزار و ۳۰۰ دلار بوده است.

۷ هزار میلیارد دلار

صندوق بین‌المللی پول: یارانه سوخت‌های فسیلی در سال ۲۰۲۳ به رکورد ۷ هزار میلیارد دلار رسید. یارانه سوخت‌های فسیلی در سال ۲۰۲۳ با حمایت دولت‌ها از مصرف‌کنندگان و کسب‌وکارها در طول جهش جهانی قیمت‌های انرژی ناشی از حمله روسیه به اوکراین و بهبود اقتصادی پس از همه‌گیری، به رکورد ۷ هزار میلیارد دلار رسید.

درحالی‌که جهان در تلاش است تا گرمایش جهانی را به ۱٫۵ درجه سانتی‌گراد محدود کند و بخش‌هایی از آسیا، اروپا و آمریکا درگیر گرمای شدید هوا شده‌اند، یارانه‌های نفت، زغال‌سنگ و گاز طبیعی معادل ۷٫۱ درصد از تولید ناخالص داخلی جهانی هزینه دارد.

این رقم بیش از هزینه‌ای است که دولت‌ها سالانه برای آموزش (۴٫۳ درصد از درآمد جهانی) و حدود دوسوم هزینه‌ای است که برای مراقبت‌های بهداشتی (۱۰٫۹ درصد) هزینه می‌کنند. یارانه سوخت‌های فسیلی طی دو سال گذشته ۲ .هزار میلیارد دلار افزایش‌یافته است.

۱۸۵ درصد

بلومبرگ: از ابتدای سال جاری میلادی تقریباً تمامی کشورهای جهان به‌شدت درگیر کنترل نرخ تورم و مبارزه با تورم بالابودند. اما این مجادله برای بعضی از کشورهای جهان شدیدتر بوده است،‌کشورهایی که می‌توان گفت به‌صورت تاریخی درگیر تورم بالا هستند. تا پایان سال ۲۰۲۳ بالاترین نرخ تورم به نام ونزوئلا زده شد.

باوجوداینکه داده‌های بانک مرکزی این کشور نشان دادند میانگین نرخ تورم در ماه نوامبر ۳٫۲ درصد کاهش‌یافته است، یعنی پایین‌ترین نرخ تورم در چند ماه اخیر و ادامه کاهش مشهود در ماه‌های اکتبر و سپتامبر، اما این کشور با نرخ تورم ۱۸۵ درصد همچنین بالاترین نرخ تورم در میان کشورهای جهان را دارد. البته نباید فراموش کرد که ونزوئلا از نرخ تورم ۴ هزار درصد و ۶ هزار درصد در سال‌های ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ به نرخ ۱۸۵ درصد رسیده است.

کارشناسان بر این باورند که اگر درگیری‌های سیاسی در این کشور مهلت بدهند، سرانجام ونزوئلا می‌تواند سال ۲۰۲۴ را با نرخ تورم دورقمی به پایان برساند. پس از ونزوئلا زیمبابوه با ۱۷۵ درصد در مقام دومین کشور جهان با بالاترین نرخ تورم در سال ۲۰۲۳ ایستاده است.

تفاوت میان این دو کشور در نزولی شدن نرخ تورم در ونزوئلا و صعودی بودن نرخ تورم در زیمبابوه است. به گفته مقامات دولت زیمبابوه، نرخ تورم در این کشور از ماه می تا ژوئن بیش از ۲ برابر شده است.

۹۷ هزار میلیارد

OECD: بحران بدهی یکی از مهم‌ترین مباحث اقتصادی در سال ۲۰۲۳ به شمار می‌رود که تبعات آن در سال آینده میلادی هم ادامه خواهد داشت. یک دهه استقراض مداوم کشورهای فقیر از کشورهای ثروتمند جهان و در پی آن وقوع همه‌گیری کرونا، جنگ اوکراین و تورم جهانی باعث شده است که کشورهای فقیر جهان تا پایان سال ۲۰۲۳ زیر بار سنگین ۳٫۵ هزار میلیارد دلار بدهی دست‌وپا بزنند.

براساس داده‌های صندوق بین‌المللی پول، مجموع بدهی‌های جهانی تا پایان سال ۲۰۲۳ به بیش از ۹۷ هزار میلیارد خواهد رسید. آمریکا با ۳۳٫۲ هزار میلیارد دلار بدهی دولت، بیش از یک‌سوم کل بدهی جهان را تشکیل می‌دهد. ژاپن، با داشتن ۲۵۵ درصد بدهی به تولید ناخالص داخلی،‌ یکی از بالاترین نسبت‌های بدهی به تولید ناخالص داخلی جهان را دارد.

مصر در قاره آفریقا بالاترین نرخ بدهی دولتی را دارد. مانند مصر، چندین اقتصاد نوظهور دیگر هم با فشار بدهی مواجه هستند. لبنان از سال ۲۰۲۰ دچار نکول بدهی شده است و غنا در سال ۲۰۲۲ در بحبوحه بحران اقتصادی درحالی‌که تشدیدی که داشت، از بازپرداخت بخش اعظم بدهی خارجی خود، بدهی به وام‌دهندگان خارجی سر باز زد.

۴۴  هزار و ۲۰۲ دلار

فوربس: اکثر رمز ارزهای پایه در سال ۲۰۲۳ دوران درخشانی را پشت سر گذاشته‌اند و طی یک چرخش اساسی از بازار نزولی سال ۲۰۲۲، سودهای عظیمی را انباشته کرده‌اند. تقریباً ۱۴ سال پس از ایجاد آن، بیت کوین همچنان محبوب‌ترین و باارزش‌ترین ارز دیجیتال در جهان است.

در آخرین روز سال ۲۰۲۳، قیمت این رمز ارز به ۴۴  هزار و ۲۰۲ دلار رسید. اما در طول سال ۲۰۲۳، این رمز ارز محبوب به دلیل نوع بسیار پرانرژی استخراج، موردانتقاد زیادی قرار دارد. تا هفته آخر سال ۲۰۲۳ ارزش بازار بیت کوین به ۸۶۳٫۷ میلیارد دلار رسیده بود. بیت کوین همچنین در ژانویه سال ۲۰۲۳ پایین‌ترین ارزش خود را تجربه کرد و قیمت آن به حدود ۲۲ هزار و ۸۴۰ دلار رسید.

پس از بیت کوین، اتریم باارزش بازار ۲۷۰٫۳ میلیارد دلار و سوددهی سال‌به‌سال ۸۵ درصدی، دومین رمز ارز ارزشمند سال ۲۰۲۳ بوده است. بالاترین قیمت اتریم در سال ۲۰۲۳ برابر ۲۳۵۴ دلار و پایین‌ترین قیمت آن ۱۵۶۸ دلار بوده است. بااین‌همه اصلی‎‌ترین برندگان بازار رمز ارز جهان نام‌هایی متفاوت از بیت کوین و اتریم بوده‌اند.

براساس میزان رشد نرخ ارزش بازار، رمز ارزهای بونک و اینجکتیو بهترین عملکرد را از خود نشان داده‌اند. ارزش بازار بونک در سال ۲۰۲۳ بیش از ۷۳۰۲ درصد افزایش پیداکرده است.

۱۳۰ درصد

رویترز: زیمبابوه در ماه‌های پایانی سال ۲۰۲۳ پس از کاهش هزینه‌های استقراض برای کمک به افزایش رشد اقتصادی، موقعیت غیرقابل‌رقابت خود در داشتن بالاترین نرخ بهره جهان را به آرژانتین واگذار کرد. کمیته سیاست پولی این کشور نرخ بهره را از ۱۵۰ درصد به ۱۳۰ درصد کاهش داد که کمتر از ۱۳۳ درصد آرژانتین در آن زمان بود. باوجوداین‌ اکنون مقام بالاترین نرخ بهره در جهان هنوز در اختیار این کشور است. زیرا بانک مرکزی آرژانتین در آخرین روزهای سال ۲۰۲۳ نرخ سود سالانه بهره خود را به ۱۰۰ درصد کاهش داد، درحالی‌که نرخ بهره در زیمبابوه هنوز ۱۳۰ درصد است.

آرژانتین همچنین حداقل نرخ سود سپرده‌های مدت‌دار را ۱۱۰ درصد تعیین کرد. این نرخ جدید نشان‌دهنده کاهش ۳۳ و ۲۳ درصدی نرخ بهره در آرژانتین است، اما بااین‌وجود این کشور آمریکای لاتین همچنان از دومین نرخ بالای بهره در جهان برخوردار است. ونزوئلا با ۵۶٫۲۷ درصد و غنا با بیش از ۳۲ درصد از دیگر کشورهای جهان در سال ۲۰۲۳ با بالاترین نرخ بهره به شمار می‌روند.