جمعی از اقتصاددانان با حضور در نشستی با رئیس‌جمهور منتخب به ترسیم چشم‌انداز اقتصاد ایران پرداختند. روز چهارشنبه نشستی در حضور حجت‌الاسلام سیدابراهیم رئیسی برگزار شد و در این نشست اقتصاددانانی از گرایش‌های مختلف با بیان دیدگاه‌ها، نظرات و راهکارهایشان به ترسیم چشم‌انداز اقتصاد ایران در دولت آینده پرداختند و با بیان چالش‌های پیش‌روی دولت سیزدهم، درباره چگونگی برخورد و مواجهه دولت با اقتصاد ایران و نحوه ورود دولت به این چالش‌ها در حوزه‌های بانکی، بورس، مالیات و ارز دولتی پرداختند. نکته قابل‌توجه در این جلسه، مطرح شدن پیش‌شرط رونق و رشد تولید بود. مسعود نیلی در بخشی از صحبت‌هایش با اشاره به موثر بودن تحریم‌ها در اقتصاد ایران گفت: «مادامی که تحریم‌ها برداشته نشده باشد، نمی‌توان توقع رونق و رشد تولید داشت.» در این نشست افرادی چون محمدرضا پورابراهیمی، غلامرضا مصباحی‌مقدم، شمس‌الدین حسینی و شاپور محمدی و چندی دیگر از استادان و صاحب‌نظران اقتصادی به ارائه نظرات خود پرداختند.
شرط کلیدی رونق تولید
چالش‌های بدون تغییر اقتصاد ایران
در نشست اقتصاددانان با رئیس‌جمهور منتخب، نظرات مختلفی مطرح شد و مورد توجه قرار گرفت. این صحبت‌ها حاوی نکات مختلفی برای ترسیم آینده اقتصاد ایران و چالش‌های پیش روی دولت سیزدهم بود. در بخشی از این نشست مسعود نیلی، اقتصاددان برجسته و استاد دانشگاه صنعتی شریف، برخی از چالش‌های پیش‌روی دولت آینده را گوشزد کرد. او با مطرح کردن این چهار سوال که مشکل چیست؟ دلایل بروز آن کدام است؟ راهکارهای رفع مشکل چیست؟ و باید از کجا شروع به حل مشکل کرد، اظهار کرد که درحال‌حاضر کشور با ۶ مشکل اولویت‌دار دست و پنجه نرم می‌کند که عبارتند از: تامین مالی، تامین انرژی، تامین خدمات، بودجه، خدمات اجتماعی و نظام مبادله با دنیا، که کارکرد‌های فعلی این ۶ زمینه به‌طور کامل مختل شده است.
نکته قابل‌تامل این است که برخی از چالش‌های یاد شده طی سال‌های قبل نیز از سوی این اقتصاددان مطرح شده بود ولی به‌نظر می‌رسد تغییری نسبت به وضعیت آنها به وجود نیامده و اقتصاد ایران درحال دست و پنجه نرم کردن با مشکلاتی حاد است. نیلی در ادامه صحبت‌هایش به مساله تحریم پرداخت و گوشزد کرد که بین موثر بودن تحریم و موفق بودن تحریم باید تفاوت قائل شد؛ تحریم‌ها موفق نبوده‌اند اما حتما تاثیرگذار بوده‌اند و مادامی که تحریم‌ها برداشته نشده باشد، نمی‌توان توقع رونق و رشد تولید داشت. نیلی در پایان صحبت‌هایش افزود: امروز متاسفانه در آستانه وقوع یک شرایط تورمی شدید غیرقابل کنترل هستیم.
لزوم برچیده شدن ارز ترجیحی
رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس یکی دیگر از سخنرانان نشست چهارشنبه بود که نکات مهمی را مطرح کرد. محمدرضا پورابراهیمی به سه موضوع آسیب‌شناسی برخی مصوبات شورای هماهنگی سران قوا، لزوم پیگیری دیپلماسی اقتصادی و برچیده شدن ارز ۴۲۰۰ اشاره کرد و گفت: یکی از تصمیمات شجاعانه‌ای که دولت سیزدهم باید اتخاذ کند، اصلاح تصمیم غلط توزیع ارز با نرخ ترجیحی است که بر اساس بررسی‌های انجام شده در مجلس، بیش از سه چهارم مابه‌التفاوت قیمت آن، به شکل رانت و فساد در کشور توزیع شده است. او همچنین به این موضوع پرداخت که به‌رغم وجود تحریم‌ها در سه‌سال گذشته، از ظرفیت دیپلماسی اقتصادی بهره نبرده‌ایم و در برخی شرکای بزرگ اقتصادی مانند چین رایزن‌های اقتصادی نداشته‌ایم.
کسری بودجه و چالش‌های فوری
در بخش دیگری از این جلسه غلامرضا مصباحی‌مقدم، عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق(ع) و عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام به این موضوع پرداخت که دولت آینده با چالش‌های فوری روبه‌رو است. او در ادامه برخی از این چالش‌ها را نام برد و گفت: کسری بودجه ۴۰۰ هزار میلیارد تومانی، رکود و نوسان قیمت‌ها از مسائلی است که دولت سیزدهم باید برای آنها چاره‌ای بیندیشد. او در ادامه مشکلات اقتصادی کشور، به تورم سال‌های اخیر اشاره کرد و افزود که در سه سال گذشته ما تورم بالای ۳۰ درصد داشته‌ایم و در سال گذشته این رقم به بالای ۴۰ درصد رسیده است. او همچنین کمبود سرمایه مالی را جدی‌ترین مانع در مسیر سرمایه‌گذاری و رشد سریع اقتصادی دانست و درباره اجرای پروژه‌های عمرانی گفت که زمان اجرای آنها به‌طور متوسط به بیش از ۱۰ سال رسیده است.
دولت بزرگ‌ترین کارفرمای کشور است
شمس‌الدین حسینی، نماینده مجلس و عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی یکی دیگر از سخنرانان این نشست بود که با تاکید بر ضرورت جدی گرفتن حمکرانی اقتصادی از سوی دولت، خاطرنشان کرد: متاسفانه در گذشته به قانون‌اساسی وفادار نماندیم و با وجود آنکه قرار بود دولت کارفرمای بزرگی نباشد، امروز بزرگ‌ترین کارفرمای کشور است. شمس‌الدین حسینی که سابقه وزارت اقتصاد را در کارنامه دارد، ادامه داد: از سوی دیگر قرار بود دولت تامین‌کننده نیازهای اساسی و خدمات اجتماعی باشد و نه تولیدکننده، اما متاسفانه دولت‌های گذشته ورود ناموفقی در عرصه تولید نیازهای اساسی و خدمات اجتماعی داشته‌اند و امروز وضعیت مطلوبی در این زمینه نداریم.
لزوم ارائه آمار دقیق و واحد
دیگر سخنران این جلسه عادل پیغامی، عضو هیات علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه امام صادق(ع) بود که گفت: آمار امر مهمی است، اقتصاددان بدون آمار مانند پزشکی است که بدون آزمایش‌های لازم از او خواسته می‌شود نظر بدهد. او افزود: اطلاعات مغشوش، متفاوت و بعضا متناقض از یک موضوع واحد یکی از بزرگ‌ترین مشکلات کشور است که هیچ‌گاه اراده‌ای برای رفع آن وجود نداشته است. عمق حکمرانی دولت منوط به تهیه و ارائه آمار دقیق و واحد است.
نگاه اقتصادی کافی نیست
در بخش دیگری از این جلسه محمد خوش‌چهره، عضو هیات علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران در سخنرانی‌اش به موضوع دخالت رئیس جمهور در کار تیم اقتصادی تاکید کرد و گفت: دخالت دادن ایده‌ها، سلایق و باورهای روسای‌جمهور در راهکارهای اجرایی یکی از دلایل بروز و انباشت مشکلات اقتصادی بوده است. او دانش موردنیاز برای حل مشکلات کشور را صرفا به اقتصاد محدود نکرد و بیان کرد: همچنین باید بدانیم که مشکلات اقتصادی صرفا با نگاه اقتصادی قابل حل و فصل نیستند چراکه عوامل غیراقتصادی متعددی هستند که در اقتصاد کشور تاثیرگذارند.
ناترازی در اقتصاد ایران
در نشست روز چهارشنبه محمدرضا فرزین، عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی هم اظهار کرد: مجموعه‌ای عظیم از ناترازی‌ها شرایط کشور را بسیار سخت و نگران‌کننده ساخته، اما انتخاب شما به عنوان رئیس‌جمهور امیدی برای حل مشکلات ایجاد کرده است. او در صحبت‌هایش به شفافیت و هماهنگی تاکید کرد و ادامه داد: باید با عملیاتی کردن سامانه‌های اطلاعاتی و اتصال و یکپارچه کردن این سامانه‌ها، با ایجاد شفافیت کارزار موثری برای مبارزه با فساد ایجاد کرد.
بیماری‌ای به نام کسری بودجه
شاپور محمدی، عضو هیات علمی دانشکده مدیریت دانشگاه تهران هم در نشست اقتصاددانان با رئیس جهمور منتخب گفت: کسری بودجه به یک بیماری و عادت مزمن در دولت‌های مختلف تبدیل شده که تامین این کسری نیز همواره با ایجاد تورم و بی‌ثباتی اقتصادی همراه بوده است. رئیس سابق سازمان بورس در ادامه صحبت‌هایش به طرح برخی راه‌حل‌ها برای پوشش کسری بودجه پرداخت و افزود: مهم‌ترین راه رفع کسری بودجه، اصلاح نظام درآمدهای مالیاتی و استفاده از دارایی‌های راکد است.
