هيئت وزيران در جلسه 1403/12/19 به پيشنهاد وزارت جهاد كشاورزي (با هماهنگي وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي و سازمان ملي استاندارد ايران) و به استناد بند (خ) ماده (71) قانون برنامه پنج ساله هفتم پيشرفت جمهوري اسلامي ايران مصوب 1403، آيين نامه اجرايي بند ياد شده را به شرح زير تصويب كرد:

آيين نامه اجرايي بند (خ) ماده (71) قانون برنامه پنج ساله هفتم پيشرفت جمهوري اسلامي ايران (موضوع ايجاد نظام رهگيري و رديابي، بسته بندي و شناسه دار كردن محصولات خام كشاورزي، دامي، طيور و آبزي و ارزيابي باقيمانده ها)
مصوب 1403,12,19
با اصلاحات و الحاقات بعدي

ماده 1- در اين آيين نامه، اصطلاحات زير در معاني مشروح مربوط به كار مي روند:

1- محصول: هر يك از انواع محصولات خام كشاورزي و فراورده هاي خام دامي.

2- محصولات خام كشاورزي: هرگونه محصول كشاورزي كه منشاء گياهي دارد و به غير از عمليات كشاورزي، هيچ گونه فرآوري ديگري بر روي آن انجام نشده است.

3- فراورده هاي خام دامي: موادي مانند شير، عسل، تخم پرندگان، تخم آبزيان، گوشت و آلايش خوراكي كه در زمان حيات دام، طيور و آبزي يا بعد از كشتار يا صيد به دست مي آيد و براي مصرف غذايي انسان استفاده مي شود.

تبصره - فراورده هاي دامي كه براي حفظ، نگهداري و مصرف با روش هاي صنعتي يا غيرصنعتي، تغيير شكل داده و از حالت خام درآمده باشند، مشمول تعريف فراورده هاي خام دامي نيستند.

4- بسته بندي: بهره گيري از پوششي مناسب و مجاز مطابق ضوابط و مقررات مربوط كه براي محافظت، نگهداري و نشانه گذاري محصول به كار مي رود.

5- شناسنامه دار كردن محصول: تخصيص شناسه و درج آن در نشانه گذاري محصول به شيوه هاي مختلف از جمله برچسب گذاري، به منظور ايجاد قابليت رهگيري و شناسايي محصول در تمام مراحل (از توليد تا عرضه يا صادرات).

6- شناسنامه محصول: مجموعه ‏اي از اطلاعات و عناصر توصيفي محصول (از جمله مشخصات محل و فرآيند توليد و توليدكننده) براي توصيف مشخصات و ايجاد برداشت مشترك از هر قلم محصول.

7- شناسه محصول: شناسه يكتاي مجموعه‏ اطلاعات شناسنامه هر قلم محصول.

8- نظام رهگيري و رديابي: ساز و كار ايجاد قابليت شناسايي محصول در تمام مراحل زنجيره تأمين در بستر سامانه هاي مربوط.

9- نشان (برند) سازي: طراحي، ثبت و بهره گيري از يك نشان (برند) تجاري با رعايت قوانين و مقررات مربوط.

10- نشان (برند): عبارت و يا طرح (لوگو) و يا نماد اختصاصي براي شناساندن و متمايز ساختن يك يا چند محصول بسته بندي شده از محصولات مشابه توليدي توسط ساير توليدكنندگان.

11- باقيمانده ها: باقيمانده هر يك از سموم كشاورزي و دامپزشكي، نيترات و فلزات سنگين و داروهاي دامپزشكي در محصول.

12- بيشينه مجاز باقيمانده ها: حداكثر غلظت مجاز هر يك از باقيمانده ها در محصول، برابر قوانين و مقررات مربوط.

13- ارزيابي محصول: بررسي وضعيت باقيمانده ها در زنجيره تأمين محصول.

14- زنجيره تأمين: كليه مراحل و فرايندها شامل توليد، نگهداري، بسته بندي و عرضه يا صادرات محصول.

ماده 2- به منظور شناسنامه دار كردن، رهگيري و رديابي محصول در زنجيره تأمين، وزارت جهاد كشاورزي مكلف است با رعايت ماده (107) قانون برنامه پنج ساله هفتم پيشرفت جمهوري اسلامي ايران مصوب 1403، ضوابط فني، فرايند و برنامه اجرايي آن را ظرف شش ماه از تاريخ ابلاغ اين آيين نامه، تدوين و اعلام نمايد.

تبصره - وزارت صنعت، معدن و تجارت، اتاق اصناف كشاورزي و منابع طبيعي ايران و سازمان نظام مهندسي كشاورزي و منابع طبيعي جمهوري اسلامي ايران موظف به همكاري در اجراي اين ماده مي باشند.

ماده 3- وزارت جهاد كشاورزي موظف است نسبت به تهيه شناسنامه و فراهم كردن امكان تخصيص شناسه براي محصولات خام كشاورزي و فراورده هاي خام دامي در بستر سامانه هاي رهگيري و رديابي مربوط اقدام نمايد. جدول زمان بندي اجراي اين برنامه از سوي وزارت جهاد كشاورزي به نحوي ارائه مي شود كه تا پايان اجراي قانون برنامه پنجساله هفتم پيشرفت جمهوري اسلامي ايران عملياتي گردد.

تبصره - سامانه هاي رهگيري و رديابي محصول كه توسط وزارت جهاد كشاورزي با استفاده حداكثري از سامانه هاي موجود حسب مورد، ايجاد، تكميل و به روزرساني مي شوند، به منظور هماهنگي با ساير دستگاه هاي ذي ربط، بايد امكان تبادل داده با سامانه جامع يكپارچه سازي و نظارت بر فرايند تجارت (سامانه جامع تجارت)، سامانه گمرك و سامانه هاي سازمان غذا و دارو و سازمان ملي استاندارد ايران را دارا باشند و درگاه مورد نياز جهت دسترسي ذي نفعان موضوع اين آيين نامه را فراهم كنند.

ماده 4- وزارت جهاد كشاورزي موظف است ضوابط، دستورالعمل ها و برنامه هاي اجرايي مربوط به عرضه محصول به صورت بسته بندي شده را با هماهنگي وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي، سازمان ملي استاندارد ايران (در خصوص كالاهاي داراي استاندارد ملي) و وزارت صنعت، معدن و تجارت و مبتني بر مقتضيات بازارهاي مربوط، ظرف شش ماه از تاريخ ابلاغ اين آيين نامه، تدوين و اجرايي نمايد.

ماده 5 - كليه اشخاص حقيقي يا حقوقي كه به نحوي در زمينه توليد، واردات و عرضه محصول فعاليت دارند، مكلف به اجراي ضوابط و دستورالعمل هاي اعلامي وزارت جهاد كشاورزي در خصوص اين آيين نامه مي باشند.

تبصره 1- كليه مراكز مرتبط با توزيع محصول از جمله اصناف و شهرداري ها موظفند پس از راه اندازي سامانه، از عرضه محصولات فاقد شناسه رهگيري و يا محصولات شناسه دار داراي باقيمانده غيرمجاز در مراكز تحت نظارت و مديريت خود جلوگيري نمايند.

تبصره 2- پس از برقراري نظام رهگيري و رديابي محصولات توسط وزارت جهاد كشاورزي، صرفاً محصولات داراي شناسنامه، مجاز به صادرات بوده و گمرك جمهوري اسلامي ايران موظف به رعايت مفاد اين آيين نامه مي باشد.

ماده 6- توليدكنندگان محصول و ساير اشخاص حقيقي و حقوقي مرتبط با زنجيره تأمين اين محصولات، در صورت بسته بندي، اخذ شناسه محصول و نشان (برند) سازي براي محصولات توليدي خود، در اولويت بهره مندي از مشوق ها، حمايت هاي قانوني و تسهيلات اعطايي مي باشند.

ماده 7 - به منظور ارزيابي محصول در زنجيره تأمين:

1- وزارت جهاد كشاورزي موظف است با همكاري وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي و سازمان ملي استاندارد ايران، محصولاتي كه در نظام رهگيري و رديابي ثبت شده اند را به منظور انجام اقدامات قانوني لازم مورد بررسي و نظارت قرار دهد.

2- وزارت جهاد كشاورزي موظف است محصول خام كشاورزي بسته بندي شده شناسنامه دار شده را براي برنامه ريزي ارزيابي اين محصولات در سطح عرضه، به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي و سازمان ملي استاندارد ايران اعلام كند، تا هر يك حسب وظايف قانوني مربوط، اقدام نمايند.

تبصره - در مورد فرآورده هاي خام دامي، سازمان دامپزشكي كشور مكلف است برنامه ملي پايش باقيمانده ها را در سطح توليد و عرضه به طور سالانه تدوين و اجرا نمايد.

ماده 8- هرگاه وجود باقيمانده ها به ميزاني بيشتر از بيشينه مجاز آن در محصول در سطح عرضه، حسب مورد توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي، سازمان ملي استاندارد ايران و سازمان دامپزشكي كشور تشخيص داده شود:

1- وزارت جهاد كشاورزي مكلف است حسب گزارش هاي دريافتي، درباره علت و منشأ آن، بررسي و با توجه به نتايج حاصله، راهكارهاي لازم براي پيشگيري از وقوع مجدد اين موضوع را اتخاذ و حسب مورد اجرا نمايد.

2- توليدكننده، واردكننده يا عرضه كننده محصول (حسب مورد) موظف است نسبت به فراخوان و جمع آوري محصول از سطح عرضه و تعيين تكليف، حسب ضوابط مرجع ذي صلاح قانوني مربوط، اقدام نمايد. متخلف از اين موضوع، به مرجع صالح قانوني ذي ربط، معرفي مي شود.

تبصره - در صورت شناسايي عرضه محصول فاقد شناسه، بسته بندي و غيرقابل رهگيري و رديابي در مراكز توزيع و عرضه، برخلاف ضوابط، دستورالعمل ها و برنامه هاي اجرايي وزارت جهاد كشاورزي، مرجع قانوني ذي ربط، متخلف را به سازمان تعزيرات حكومتي معرفي مي كند.

ماده 9- سازمان صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران موظف است به استناد ماده (18) قانون افزايش بهره وري بخش كشاورزي و منابع طبيعي مصوب 1389، با درخواست وزارت جهاد كشاورزي براي ترويج فرهنگ مصرف محصولات بسته بندي شده و داراي شناسه رهگيري و اطلاع رساني در زمينه توليد و مصرف اين قبيل محصولات نسبت به توليد و پخش برنامه هاي آموزشي و ترويجي اقدام نمايد.

ماده 10- سازمان برنامه و بودجه كشور اعتبارات لازم براي اجراي اين آيين نامه را با پيشنهاد دستگاه هاي اجرايي ذي ربط و با رعايت بند (ت) ماده (18) قانون برنامه پنج ساله هفتم پيشرفت جمهوري اسلامي ايران، بند (د) و (هـ) ماده (28) قانون الحاق برخي مواد به قانون تنظيم بخشي از مقررات مالي دولت (2) مصوب 1393، در لايحه بودجه سنواتي پيش بيني مي نمايد.

ماده 11- وزارت جهاد كشاورزي و سازمان ملي استاندارد ايران موظفند گزارش عملكرد اجراي اين آيين نامه را هر شش ماه يك بار به كميسيون هاي بهداشت و درمان و كشاورزي، آب، منابع طبيعي و محيط زيست مجلس شوراي اسلامي ارسال نمايند.

محمدرضا عارف
معاون اول رئيس جمهور