محمد‌امين خدابخش تحلیلگر بورس در روزنامه دنیای اقتصاد می نویسد: بورس تهران در پایان معاملات روز سه‌شنبه شاهد افت ۶۳/ ۰درصدی شاخص‌کل بود. در این روز مسائلی همچون خوش‌بینی به افزایش قیمت فروش سنگ‌آهن سبب شد تا گروه کانه‌های فلزی شاهد ورود قابل‌توجه پول حقیقی باشد. این در حالی است که در مجموع از کل این بازار ۱۱۱ میلیارد تومان خارج شد. این امر خالص خرید حقوقی را منفی کرد. در این روز افت سهام بازگشته از مجامع عمومی سالانه باعث شد تا شاخص‌بورس به‌ویژه شاخص‌کل هموزن با کاهش روبه‌رو شود.
بورس در وقت استراحت؟
بازار سرمایه در دومین روز معاملات خود عملکردی منفی را به‌ثبت رساند. در این روز برآیند عرضه و تقاضا به زیان روند صعودی تمام شد و در حالی که رشد قیمت‌ها در روز دوشنبه مجددا بسیاری را به رشد قیمت‌ها در بازار سهام امیدوار کرده بود، سمت و سوی معاملات روز سه‌شنبه نشان داد که دست‌یافتن به یک روند صعودی پرشتاب در شرایط کنونی همچنان به رویا می‌ماند.
بر این اساس معاملات روز گذشته در حالی خاتمه یافت که افت بیش از ۸ هزار و ۴۰۰ واحدی شاخص‌کل بورس منجر به عقبگرد این شاخص به محدوده یک‌میلیون و ۳۱۴ هزار شد که به منزله افت ۶۳/ ۰درصدی میانگین وزنی قیمت‌ها در این روز بود. «دنیای‌اقتصاد» در گزارش‌های پیشین خود نیز بار‌ها به این نکته اشاره کرده است که با توجه به افت قیمت‌های جهانی طی هفته‌های اخیر و البته ثبات قیمت دلار در محدوده ۲۵ هزار تومان به سبب مشخص‌نبودن شرایط سیاسی و اقتصادی پیش‌رو خریداران سهام به مانند سایر فعالان اقتصادی هم‌اکنون در نوعی بلاتکلیفی به‌سر می‌برند. نتیجه همین بلاتکلیفی است که این روزها خود را در قامت نوسان شاخص‌کل بورس نمایان می‌کند و بسیاری را بر آن می‌دارد تا از ورود سرمایه‌های سنگین به بورس خودداری کنند. روز گذشته نیز افت اندک شاخص بورس که اثر روانی بالایی بر اذهان سرمایه‌گذاران خرد دارد، سبب شد تا بازار سهام شاهد خروج پول حقیقی‌ها از این بازار باشد.
در این روز ۱۱۱میلیارد تومان به‌طور خالص از چرخه معاملات بورس تهران خارج شد تا سرمایه‌گذاران خرد همچنان نشانه‌‌هایی از بیم و گمان را در جریان داد و ستدهای روز سه‌شنبه به نمایش بگذارند. بررسی معاملات روز گذشته حکایت از آن دارد که میزان صفوف فروش در بازار سرمایه افزایش یافته است. در حالی‌که نسبت کل صف‌های فروش در بورس تهران طی هفته‌های اخیر به محدوده زیر ۲۰درصد نیز رسیده بود، در پایان معاملات روز سه‌شنبه این رقم به محدوده ۳۱ درصد رسید به‌طوری‌که در این روز شاهد شکل‌گیری صف فروش در ۱۰۰ نماد بورسی به ارزش ۴۴۰میلیارد تومان بودیم. این افزایش البته به سبب آنکه خبر مهم و قابل‌توجه منفی در بازار سرمایه مشاهده نشده است،
در شرایط کنونی چندان به‌عنوان یک سیگنال منفی قابل‌اتکا نیست. در این روز همچنین از مجموع ۳۱۸ نماد معامله شده در بازار سرمایه ۶/ ۱ درصد آنها صف خرید تشکیل دادند که معادل ۵ نماد از کل نمادهای قابل‌معامله است. ارزش این صفوف خرید در پایان معاملات این روز ۵۱۰ میلیارد تومان بوده که حجم بالای این مبلغ به دلیل صف خرید بودن نمادهای «کچاد» و «کگل» است. نکته قابل‌توجه در عملکرد روز گذشته در بازار سهام حجم بالای پول وارد‌شده از جانب سرمایه‌گذاران حقیقی در گروه کانه‌های فلزی است که به فراتر از ۱۱۴ میلیارد تومان رسید. در این روز گروه‌های فلزات اساسی، سیمان و دارویی بیشترین میزان خروج پول حقیقی را شاهد بودند.
بازگشت به تابلوی معاملات
اما از اعداد و ارقام به‌ثبت رسیده در بازار سرمایه که بگذریم، در این روز یک نکته در بازار سهام خودنمایی می‌کند و آن‌هم لاغرتر شدن سهام موجود در بازار پس از بازگشت از مجامع عادی سالانه است. امسال نیز به رسم سال‌های گذشته شاهد آن هستیم که فعالان بازار سرمایه پس از بازگشت از مجامع متناسب با سودی که از هر سهم خود دریافت کرده‌اند این دارایی‌ها را با قیمتی کمتر از آنچه که قبل از مجمع معامله می‌شد داد و ستد می‌کنند. این مساله طبیعتا به سبب آن است که پس از تقسیم سود قیمت بازگشایی سهام باید کمتر از بهای قبل از برگزاری مجمع باشد. در این فرآیند میزان سود تقسیم‌شده از قیمت سهام کاسته می‌شود. با این حال شاهد بودیم که طی روز اخیر این فرآیند توانسته به تعجب برخی از سرمایه‌گذاران تازه‌وارد یا کم‌تجربه منجر شود. برخی از سهامداران که به‌واسطه رونق تورمی بازار سهام در سال گذشته تعدادشان کم هم نیست، در روزهای اخیر سبب شده‌اند قیمت سهام در بسیاری از شرکت‌ها کاهش یابد. دلیل این امر طبیعتا افزایش عرضه‌ای است که از افت قیمت تئوریک نشات می‌گیرد. برخی از سرمایه‌گذاران از این مساله اطلاعی ندارند و کاهش قیمت سهام را گواهی بر زیان خود تلقی می‌کنند. این در حالی است که اگر در مواجهه با چنین مسا‌له‌ای عرضه افزایش یابد، منفی شدن روند نمادهای یادشده طبیعی خواهد بود. البته این قاعده درباره شرکت‌هایی که اخبار منفی پیرامون آنها وجود داشته باشد، صدق نمی‌کند. همه ساله شرکت‌هایی وجود دارند که عملکردشان قانع‌کننده نیست و عملکرد آنها در سال مالی قبل یا وجود موانع پیرامون سوددهی آنها و اخباری که از مجامع به گوش می‌رسد، پس از بازگشایی، قیمت سهام را کاهش می‌دهد.
تداوم بلاتکلیفی انتخاباتی
همان‌طور که در ابتدای این گزارش مورد توجه قرار گرفت، وضعیت بازار هم‌اکنون به گونه‌ای نیست که سرمایه‌های بزرگ در چنین وضعیتی با رغبت پا به چرخه معاملات بگذارند. در یکی، دو ماه اخیر انتظارات تورمی به شکل خزنده در نوسان بوده که این امر می‌توانست به‌تنهایی تقاضا را در بازار سهام افزایش دهد، با این حال مشخص نبودن آینده مذاکرات احیای برجام در کنار مشخص‌نبودن کابینه اقتصادی دولت بعدی راه را بر روشن شدن افق پیش روی بازار بسته است. به عبارت دیگر بورس این روزها را در حالی سپری می‌کند که سرمایه‌گذاران با وجود کاهش چشمگیر تعداد صفوف فروش در دو ماه گذشته و همچنین بهبود چشمگیر تقاضا در بسیاری از روزها نتوانسته‌اند، با شفافیت و اطمینان خاطر نقشه راه خود را در ماه‌های پیش رو به‌ویژه برای نیمه دوم سال جاری ترسیم کنند. در دوره‌های قبلی ریاست‌جمهوری اسامی وزرای پیشنهادی دولت پس از تحلیف ریاست‌جمهوری و طی مدت قانونی به مجلس تقدیم می‌شد، با این حال از زمان انتخابات و پس از مشخص شدن برنده آن همواره سمت و سوی کلی کار دولت و نگاه اقتصادی آن مشخص بود. این در حالی است که در هفته‌های اخیر با وجود بالا بودن میزان گمانه‌زنی‌ها درباره مهره‌های اقتصادی دولت در عمل، وضعیت کابینه در اذهان عمومی چندان شفاف نشده است. این مساله که حداقل در بیش از یک هفته آتی ادامه خواهد داشت، در کنار تردید افکار عمومی نسبت به آینده مثبت برجام و طولانی شدن مذاکرات احیای آن سبب می‌شود نتوانیم با اطمینان به آینده در میان گزینه‌های سرمایه‌گذاری بر اساس متغیرهای موجود تصمیم بگیریم. این مساله از آن جهت حائز‌اهمیت است که از یک سو احیای توافق اتمی می‌تواند به کاهش قیمت ارز بینجامد و طبیعتا محقق نشدن آن ممکن است بر قیمت دلار اثرگذار باشد و از سوی دیگر معلوم نیست با روی کار آمدن دولت سیزدهم متغیرهای کلیدی نظیر نرخ بهره چه سرنوشتی خواهند داشت. مضاف بر اینکه به زعم بسیاری از اقتصاددانان در شرایط کنونی و با توجه به وضعیت موجود این امر بعید نیست که دولت بعدی مجبور به اصلاح قیمت در برخی نهاده‌های تولید باشد.
بوی خوش آزادی
در پایان می‌توان مهم‌ترین رویداد روز سه‌شنبه در بازار سهام را خبر ورود تمام و کمال سیمان تولیدشده کشور به بورس کالا دانست که البته پس از پایان وقت معاملات به بازار مخابره شد. بر این اساس در حالی که بنا بر تخمین‌های قبلی تنها ۱۰درصد سیمان کشور در بورس کالا به فروش می‌رسید، مقرر شد این رقم از دیروز به ۱۰۰ درصد سیمان تولیدشده برسد. طبیعتا این امر برای شرکت‌های بورسی و فرابورسی فعال در صنعت سیمان خبری بسیار مسرت‌بخش و امیدوار‌کننده خواهد بود؛ چرا‌که منجر به افزایش سودآوری این شرکت‌ها خواهد شد. انتظار می‌رود با این کار اتکا به جریان عرضه و تقاضا سبب شود تا با کاهش نفوذ شبکه دلالی بر روی صنایعی نظیر سیمان سود تولید این محصول به جیب تولیدکننده واقعی برود. اما دیگر رویداد مهم بازار سرمایه شایعه افزایش قیمت سنگ‌آهن تولید داخل و خرید آن به قیمت بازارهای جهانی از سوی تولیدکنندگان فولادی است. این مساله از آن جهت پیگیری می‌شود که سنگ‌آهن تولیدی داخل نسبت به نیاز کشور تولید کمتری دارد و همین امر رفته‌رفته خریداران را مجاب خواهد کرد تا خرید آن را به قیمت واقعی مد نظر داشته باشند. دقیقا به دلیل خوش‌بینی به همین مساله بود که روز گذشته بیشترین ورود پول حقیقی به بازار سهام در گروه کانه‌های فلزی روی داد و به موجب آن دو نماد «کچاد» و «کگل» صف خرید بودند و اثر مثبتی بر شاخص بورس داشتند. در فرابورس نیز شرکت سنگ‌آهن گهر زمین (کگهر) بیشترین اثر را بر شاخص فرابورس داشت. به نظر می‌رسد تا زمان روشن نشدن صحت این خوش‌بینی سرمایه‌گذاران با دید مثبت به این نمادها نگاه کنند.
سهام عدالت؛ ۲/ ۱۰ میلیون تومان
در معاملات روز گذشته بورس، ارزش روز 37 شرکت موجود در پرتفوی سهام عدالت برای دارندگان سهام 500 هزار تومانی به 10 میلیون و 223 هزار تومان کاهش یافت. از مرداد سال قبل، ۶۰ درصد سهام عدالت و همچنین سهام شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی در بورس قابل معامله شد اما پس از شروع ریزش بازار متوقف شد.
پالایش یکم؛ 5/ 3 میلیون تومان
روز گذشته سبد 500 واحدی از پالایش یکم با افت 73/ 1 درصدی نسبت به روز دوشنبه 3میلیون و 503 هزار تومان معامله شده است. «پالایش» از سهام چهار پالایشگاه تهران، تبریز، اصفهان و بندرعباس سازمان یافته است. بررسی‌ها حکایت از این دارد که NAV این صندوق نیز به 3 میلیون و 820 هزار تومان رسیده است.
دارایکم؛ 3/ 2 میلیون تومان
ماه‌ها از ثبت تقاضا براى خرید بخشى از باقی‌مانده سهام دولت در بورس در قالب صندوق‌های قابل‌معامله (ETF) مى‌گذرد؛ بررسى‌ها حکایت از بازده 76 درصدی ارزش خالص دارایی‌های دارایکم و کاهش NAV این صندوق به 3 میلیون و 515 هزار تومان دارد. ارزش هر واحد دارایکم در بورس تهران به 2میلیون و 349 هزار تومان رسیده است.
کانه فلزی در کانون توجه حقیقی‌ها
روز سه‌شنبه بیشترین خالص خرید حقیقی به میزان 114میلیارد و 531 میلیون تومان از آنِ گروه کانه فلزی شد. محصولات شیمیایی نیز در این روز شاهد جابه‌جایی سهامی به ارزش 19میلیارد و 185میلیون تومان از پرتفوی حقوقی‌ها به سبد سهام معامله‌گران خرد بودند. ضمن اینکه فلزات اساسی با بیشترین خالص خرید حقوقی به میزان 54 میلیارد و 756 میلیون تومان مواجه شدند.
