افزایش قیمت خرده فروشی گوجه فرنگی به بیش از ۱۰ هزار تومان در هر کیلوگرم، تحلیل‌های مختلفی را در فضای رسانه‌ای به همراه داشت.برخی از فعالان عرصه توزیع میوه و تره بار، انگشت اتهام را به سمت صادرات گوجه فرنگی نشانه رفتند در حالی که شواهد نشان می‌دهد آنها در حال ارائه نشانی غلط هستند.به عنوان نمونه درحالی که برخی فعالان صنفی، دلیل گرانی اخیر گوجه فرنگی را صادرات آن عنوان می‌کنند، قیمت گوجه در کشور همسایه ترکیه، به عنوان نهمین صادرکننده دنیا، ارزان‌تر از ایران است.
نشانی غلط در بازار گوجه فرنگی
هفته گذشته قیمت گوجه فرنگی بوته رس که معمولا به دلیل یکدست نبودن بافت داخلی آن، قیمت ارزان‌تری دارد، در بازارهای تره بار شهرداری به کیلویی ۶۲۰۰ تومان رسید؛ همچنین قیمت گوجه فرنگی در مغازه‌های سطح شهر، بر اساس گزارش « ایسنا »به‌طور میانگین کیلویی ۱۳۵۰۰ تومان بود.به گفته کارگر گلشن آبادی، رئیس اتحادیه فروشندگان میوه و سبزی تهران قیمت عمده فروشی هر کیلوگرم گوجه فرنگی در میدان مرکزی میوه و تره بار تهران در تاریخ ۴ تا ۱۰مرداد ماه سال جاری بین ۸ تا ۹ هزار تومان بود که قیمت این محصول در هفته قبل‌تر، حدود ۷ هزار تومان بوده و به نوعی افزایش قیمت۲۰۰۰ تومانی را تجربه کرد.گلشن آبادی، صادرات را عامل افزایش قیمت گوجه فرنگی دانسته و خواهان کنترل حجم صادرات برای تامین نیاز بازار داخلی شد.اظهاراتی که داده‌های آماری، نادرستی آن را نشان می‌دهد.
صادرکننده مهمی نیستیم
بازار برخی کشورهای همسایه به‌ویژه عراق در این ایام از سال، مستعد صادرات صیفی‌جاتی چون گوجه فرنگی، هویج، کلم و کاهو است.طرفداران محدودیت‌های فصلی صادرات صیفی‌جات می‌گویند وقتی بخشی از نیاز بازار داخلی به این کشورها صادر شود، بازار با کمبود و به تبع آن گرانی قیمت‌ها مواجه خواهد شد.
گوجه فرنگی جزو کالاهایی است که صادرات جهانی متنوع ولی عمدتا بین کشورهای نزدیک به هم دارد.بازار تجارت فرامرزی این محصول، سال گذشته ۸/ ۹ میلیارد دلار بود و رشد سالانه تجارت خارجی آن نیز بین ۷ تا ۱۱ درصد است.در حالی که مکزیک، هلند و کانادا رتبه‌های اول تا سوم صادرات گوجه فرنگی را در اختیار دارند، رتبه ایران بین ۳۰ تا ۵۰ در نوسان است و کشور موثری در بازار جهانی گوجه فرنگی به شمار نمی‌آییم.
کمبود مجتمع‌های بزرگ کشت و صنعت، ضعف بسته‌بندی و مهم‌تر از همه نوسان بسیار شدید مقررات، موانع اصلی افزایش سهم ایران از بازار جهانی گوجه فرنگی هستند. ایران نیز در سال ۲۰۲۰ صادرات گوجه فرنگی داشته و در جایگاه ۳۳ دنیا قرار گرفته است.با این وجود گزارش‌ها حاکی از این است که میزان فروش گوجه فرنگی صادراتی ایران از نظر ارزشی، در بازه زمانی ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۰ کاهش ۷۵ درصدی داشته است.
به گزارش خبرگزاری بازار، در ماه جاری میلادی ایران در رتبه‌بندی قیمت فروش داخلی گوجه فرنگی (که رتبه نخست متعلق به ارزان‌ترین بازار باشد) جایگاه ۹۳جهان را در اختیار دارد و جزو بازارهای گران در بخش فروش گوجه فرنگی در بازار کشور محسوب می‌شود در حالی که ترکیه در جایگاه ۱۰ کشورها قرار دارد.این در حالی است که ترکیه نهمین صادرکننده جهانی گوجه فرنگی است و به خوبی بین بازار داخلی و خارجی خود تعادل ایجاد کرده است.
کم آبی و کاهش سطح کشت
برخلاف گلشن آبادی رئیس اتحادیه فروشندگان میوه و سبزی تهران که صادرات را عامل افزایش قیمت گوجه فرنگی عنوان می‌کند، مصطفی دارایی نژاد رئیس اتحادیه بارفروشان علت آن را کاهش کشت گوجه فرنگی به دلیل کم آبی عنوان می‌کند و می‌گوید یک هفته تا ۱۰ روز دیگر با رسیدن گوجه‌های مناطق مختلف قیمت‌ها کاهش می‌یابد.
وی در گفت‌وگو با «ایسنا »در پاسخ به چرایی افزایش قیمت گوجه فرنگی در هفته‌های اخیر، گفت: به علت کم آبی کشت گوجه فرنگی امسال کم بود ولی از یک هفته تا ۱۰ روز آینده گوجه فرنگی دور شهری، بوشهر و حتی شیراز به دست می‌رسد و قیمت‌ها شکسته خواهد شد.
وی ادامه داد: در حال حاضر بهترین نوع گوجه فرنگی در میدان مرکزی میوه و تره بار کیلویی ۸ تا ۱۰ هزارتومان خرید و فروش می‌شود که قطعا قیمت آن در مغازه‌ها بیشتر است و به ۱۶ هزار تومان هم می‌رسد، ولی با عرضه جدید، قیمت گوجه فرنگی به حدود ۶ هزارتومان هم کاهش خواهد یافت.
همچنین سعید محمدی، رئیس انجمن گوجه‌کاران کشور در این خصوص گفت: کم‌آبی باعث کشت کم گوجه و در نهایت افزایش ۳٠ تا ۴٠ درصدی قیمت آن در ۱۵ روز گذشته شده است.با توجه به کم‌آبی و کشت محدود، اگر قیمت گوجه در این روزها به ۲٠ هزار تومان هم برسد معقول است.اما تا ۱۰ روز دیگر و با افزایش برداشت از مزارع، شاهد روند نزولی قیمت خواهیم بود.
بر اساس اظهارات هفته گذشته رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان لرستان، پیش بینی می‌شود با توجه به تنش آبی و کاهش سطح زیر کشت، امسال تولید گوجه فرنگی ۲۶ درصد کمتر از سال گذشته باشد.
