سکینه کاووسی حیدری، پرستار بازنشسته بهداشت و درمان صنعت نفت است که در سال ۱۳۵۲ در آزمون ورودی شرکت ملی نفت به منظور تحصیل در دوره پرستاری برگزیده و پس از گذراندن دوران تحصیل، از شهریور ۱۳۵۴ بهعنوان پرستار در بیمارستان صنعت نفت مسجدسلیمان، زادگاه خود، به خدمت مشغول شد. وی در مدت نزدیک به ۳۵ سال خدمت در بهداشت و درمان صنعت نفت، اطلاعات جالب توجه و مهمی از بهداشت و درمان صنعت نفت در دوران پیش و پس از انقلاب به دست آورده که طی سه جلسه مصاحبه، در اختیار بخش تاریخ شفاهی مدیریت موزهها و مرکز اسناد صنعت نفت قرار داده است. در اینجا خلاصهای از گفتوگو با او را که به ساختمان و ساختار اداری و خدمات بیمارستان مسجدسلیمان مربوط میشود، با هم میخوانیم:
بیمارستان 107ساله مسجدسلیمان
این بیمارستان با قدمتی ۱۰۷ ساله، نخستین بیمارستان مناطق نفتخیز در خاورمیانه به مساحت ۲۲هزار و ۱۸۵ مترمربع و به متراژ ۷هزار و ۳۱۷ مترمربع زیربناست که در سال ۱۲۹۳ خورشیدی برابر با ۱۹۱۴م، با طراحی دکتر «یانگ» در محلی به نام «کلگه» با ۱۴۶ تختخواب ساخته شد. این بیمارستان شامل بخشهای داخلی زنان و مردان بود که به نام بخش «دکتر فنی» معروف بود. بخشهای جراحی زنان و مردان، زنان و زایمان، اطفال، جراحی و چشمپزشکی نیز به نام بخش «دکتر نهاوندی» مشهور بود.
بخش عفونی با نام بخش «قرنطینه» آن زمان برای بیماران مسری و یک بخش برای بیماران گرمازده و تبدار ساخته شده بود. بخشهای دیگر شامل فیزیوتراپی، رادیولوژی، آزمایشگاه، اتاق عمل، ناظم داخلی، بایگانی، امور اداری، امور غذایی، آشپزخانه، اتوکلاو، بانک خون، کارپردازی، کولر شاپ، داروخانه، اورژانس، مخابرات، لاندری، خیاطخانه، سردخانه و طب صنعتی بود که این بخش معاینات دورهای، نقص عضو و تعیین غرامت و ازکارافتادگی و استخدامیهای جدید را ارزیابی میکرد.
ساختار اداری شامل OPD یا مطب سرپایی بیماران و دربرگیرنده کلینیکهای تخصصی اطفال، زنان و زایمان، داخلی و جراحی و شامل عملهای چشمی، ارتوپدی، جراحیهای عمومی، گوارش، اورولوژی، اطاق عمل سرپایی، کلینیک اعصاب و روان، قلب و عروق، بیهوشی و پوست بود.
امور اداری، امور مسافرت، دفتر پرستاری، دفتر ریاست بیمارستان، امور مالی، کارگزینی، تعمیرات، باغبانی و ماشیننویسی نیز در منطقهای به نام کلگه بود.
این بیمارستان که نخستین بیمارستان مناطق نفتخیز در خاورمیانه بود، همه تجهیزات و دستگاههای آن از پیشرفتهترینها بود. سطح امکانات به گونهای بود که وقتی رضاشاه در سال ۱۳۰۳ خورشیدی برای بازدید از منطقه نفتون به مسجدسلیمان آمده بود، گویا دچار برونشیت شده و پزشکان خارجی او را معاینه کرده و در همان زمان، دفتر بیمارستان را امضا کرده بود.
از دیگر امکانات آن زمان، پذیرش بیماران از مناطق اهواز، آغاجاری، هفتگل، نفتسفید، گچساران و ماهشهر بود که بیماران برای مداوا به این مرکز مراجعه میکردند. رفت و برگشت به وسیله هواپیما انجام میشد و یک خط پروازی در روزهای جمعه برای ملاقاتکنندگان بیماران مناطق مختلف در نظر گرفته شده بود که از فرودگاه با اتوبوس به بیمارستان میآمدند و بالعکس. این روند تا قبل از انقلاب ادامه داشت. این بیمارستان تا قبل از ملیشدن صنعت نفت توسط پزشکان و پرستاران خارجی اداره میشد و بعد از خلع ید در صنعت نفت توسط پرسنل ایرانی، هندی و پاکستانی تا زمان انقلاب خدمات درمانی انجام میشد.
در زمان انقلاب تعداد اندکی پزشک و پرستار هندی مشغول کار بودند تا اینکه جنگ تحمیلی شروع شد. همزمان با شروع جنگ، این گروه پزشکی تا سال ۱۳۶۳ خدمات شایانی ارائه داد و تعدادی از آن گروه ایران را ترک کردند. بقیه پرسنل نیز تا اوایل سال ۱۳۷۲ در بیمارستان مسجدسلیمان به خدمت خود ادامه دادند و سپس از ایران رفتند.
از دیگر ساختمانهای اداری و پشتیبانی بیمارستان میتوان به درمانگاههای خانواده شرکت نفت در محلهای تمبی، کلگه، بیبییان، نفتون، چشمهعلی و تلخاب اشاره کرد که در حال حاضر فقط دو درمانگاه از این تعداد فعال است. درمانگاه میدان و نفتون و بقیه به دلیل کوچکشدن منطقه جمع شد.
آموزشگاه بهیاری در سال ۱۳۳۷ در کنار بیمارستان تاسیس شد و بهطور حرفهای و به منظور تربیت پرستاران احداث شد. دو خوابگاه نیز برای دانشجویان پرستاری سالهای اول و دوم در کنار این آموزشگاه ساخته شد. همچنین، یک پانسیون شبانهروزی برای سکونت پرستاران فارغالتحصیلی که برای مدت یک سال از آبادان به مناطق میآمدند، بنا شد.
جنگ تحمیلی ۳۱ شهریور ۱۳۵۹ شروع شد. مسجدسلیمان از آغاز جنگ تا پایان دفاع مقدس، ۹۰ بار مورد حملات هوایی و موشکی قرار گرفت. در نتیجه این حملات، افراد زیادی شهید یا مجروح شدند که البته همه مجروحان در بیمارستان مسجدسلیمان مورد مداوا قرار گرفتند. این بیمارستان خدمات ارزندهای در زمان جنگ و در اوج حملات به رزمندگان و مردم شهر ارائه داد. اکنون، بیمارستان به جامانده از آغاز صنعت نفت در ایران، هنوز مورد استفاده است و همچنان به مردم خدمات ارائه میدهد.